Bokiny

Bokiny, Bokin, bokiński.

Bokiny to wieś malowniczo położona nad jeziorem Rozgnój, przez które przepływa Narew. Leży 7 km na północny wschód od Łap.

Wieś zajmuje obszar 976 ha.

W miejscowości jest kościół p.w. Najświętszego Serca Jezusa z roku 1965.

Szkoła Podstawowa mieści się w budynku z r. 1968. Uczy się tam 40 dzieci. W czasie wakacji prowadzone jest schronisko turystyczne. Szkoła ma dokument poświadczający istnienie szkoły powszechnej jeszcze przed I wojną światową.

We wsi są także kwatery agroturystyczne i punkt widokowy na rozlewiska Narwi.

W lipcu, co roku, odbywa się impreza pod nazwą „Dzień Suma”. Największymi atrakcjami są zawody wędkarskie, wędkowanie na sucho i występy zespołów śpiewaczych. Bokiny to osada prehistoryczna, znana z wykopalisk. W XV-XVI w. był tu folwark Bokinicze nadany przez króla Aleksandra Jagiellończyka Mikołajowi Radziwiłłowi, wojewodzie wileńskiemu. W XVII w. właścicielem Bokin był Nikodem Jabłonowski, pisarz nurski.

Bokiny były dobrami Zygmunta Krasińskiego, „którego matka Maryanna Urszula z książąt Radziwiłłów, nabyła je od Wiktora Staniszewskiego w r. 1805, wraz z dobrami Śliwno, w cesarstwie położonemi. Po śmierci matki swej, 12 kwietnia 1822 r. odziedziczył Bokiny w spadku Zygmunt Stanisław (biografowie nazywają go pospolicie Zygmunt Napoleon) hr. Krasiński. Ogólna rozległość wsi - 1773 mórg. W r. 1827 było tu 25 dymów i 231 mieszkańców”.

Wynika z tego, że powierzchnia ziem zajmowanych przez mieszkańców Bokin raczej nie uległa zmianie.

W Bokinach, za czasów Królestwa Polskiego był folwark i fabryka wełny. Wieś należała do parafii Waniewo, gminy Kowalewszczyzna. Z Bokin do poczty w Łapach było 5 wiorst, a do miasta powiatowego w Wysokiem Mazowieckiem 25 wiorst.

W roku 1921 Bokiny należały do gminy Kowalewszczyzna w powiecie Wysokie Mazowieckie. Spis ludności z dnia 30.09.1921 wykazał w tej miejscowości 396 osób mieszkających w 60 budynkach i 45 osób zamieszkujących 3 budynki należące do folwarku. Wśród mieszkańców były trzy osoby narodowości białoruskiej, pozostali to Polacy.

W czasie II wojny światowej, 30 lipca 1944 r., Niemcy nakazali mieszkańcom wsi Bokiny opuszczenie domostw. Część budynków rozebrali i użyli do budowy umocnień obronnych. Podczas pacyfikacji zginęły dwadzieścia trzy osoby.  

Pierwsza wzmianka o Bokinach pochodzi z roku 1574. Pierwotnie wieś nazywała się Bokinie. Jest to nazwa topograficzna od wyrazu bok z sufiksem   -ynia w formie liczby mnogiej. Nazwa określała zapewne miejsce położone na boku, na uboczu, odległe być może względem Łap lub Łupianki. Wtórnie nastąpiła zmiana z Bokinia na Bokiny (1839 r.) na zasadzie analogii do nazw na –in, -ina, w formie liczby mnogiej.

Wynika stąd, że Bokiny to nazwa topograficzna.

Irena Halicka natomiast uważa, że nazwa Bokiny jest nazwą rodową pochodzącą od nazwy osobowej Bokin.  Przytacza też cytat z  r. 1529 „prywernuł dwa żereby z ludmi k Zamku Naszemu Sarażskomu na Imia Bokiniczy”.

Myślę, że Kazimierz Rymut zanalizował więcej nazw niż Irena Halicka i brał pod uwagę nazwy pierwotne, a nie tylko istniejące obecnie. Pierwotna nazwa Bokinie była raczej nazwą topograficzną.

Dwór (część wsi Bokiny)

Dwór jest nazwą kulturową. Dwór ‘ośrodek posiadłości ziemskiej’.Już w XV w. dworem zaczęto nazywać także wiejskie rezydencje szlachty. Z powyższych wiadomości wynika, że w Bokinach był folwark, to musiał być także i dwór.

Kątek (część wsi Bokiny)

Stanisław Rospond uważa, że Kątek i podobne nazwy, n.p. Kąt, Kącik, Kąty są nazwami kulturowymi. Tłumaczy, że były to osady przyleśne, położone zazwyczaj w dolinach rzek, a na obrzeżu ich stały kąty, czyli drewniane budy pracowników leśnych. Kątek to nazwa topograficzna, oznaczająca położenie tej części wsi względem całości. Kąt ‘oddalona, ustronna część posiadłości ziemskiej, zwykle w kształcie klina lub półkola’.

Pod Karczykami (część wsi Bokiny)

Pod Karczykami to część składająca się z kilku, rozrzuconych w terenie domostw, oddalonych od wsi o ok. 1 km. Znajduje się po przeciwnej niż Bokiny, północnej stronie drogi, prowadzącej do Białegostoku.

Nazwa w formie wyrażenia przyimkowego. Może pochodzić od nazwy osobowej Karcz lub od ap. karcz, karczować.  

Karczyki według Rosponda nie jest to nazwa dzierżawcza (teoretycznie możliwa), lecz nazwa kulturowa od wyrazu karcz, karczować.

Pod Karczykami to nazwa wskazująca na zależność położenia względem innych obiektów w terenie; jest nazwą topograficzną.