Jan Beszta-Borowski

Jan Beszta-Borowski - polityk, rolnik, działacz opozycji w okresie PRL, twórca rolniczej „Solidarności” w północno-wschodniej Polsce, poseł na Sejm X kadencji. W 1989 uczestnik obrad Okrągłego Stołu. Autor książki pt. „Pół wieku zarazy 1944-2000. Moje zapiski faktów i refleksji”. Śp. Jan Beszta-Borowski mieszkał w Uhowie.

Jan Beszta-Borowski, ur. 14 XII 1936 w Borowskich Olkach k. Łap. W 1948 uznany za „wroga ludu” za treść wypracowania, w którym napisał, że „...Polska jest pod drugą okupacją, ale jeszcze będzie wolna”. 1951-1953 uczeń Państwowego Technikum Mechaniki Rolnej w Białymstoku; ukończył Technikum Mechanizacji Rolnictwa w Karolewie k. Kętrzyna (1955), mimo że jako jedyny spośród wszystkich uczniów zbojkotował pochód pierwszomajowy.

Od 1951 członek nielegalnej organizacji młodzieżowej Białe Orły; 6 XII 1953 aresztowany przez WUBP w Białymstoku, 20 II 1954 skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku na 2,5 roku więzienia, 19 III 1954 Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie złagodził karę do 1 roku więzienia; część wyroku przepracował w Ośrodku Pracy Więźniów przy KWK Kleofas w Załężu. 1957-1959 w Batalionach Górniczych w KWK Miechowice; następnie instruktor mechanizacji rolnictwa Powiatowego Związku Kółek Rolniczych w Łapach. 29 II 1960 skazany wyrokiem Sądu Powiatowego w Łapach na 8 mies. aresztu za niewywiązywanie się z obowiązkowych dostaw. Po wyjściu mechanik w ośrodkach maszynowych i kółkach rolniczych, następnie wykładowca kursów traktorowych i serwisant sprzętu RTV; 1973-1975 przewodniczący Rady Zakładowej Powiatowego Związku Kółek Rolniczych w Łapach. Od 1979 na rencie.

24 VIII 1980 osobiście dostarczał pomoc materialną strajkującym w Stoczni Gdańskiej im. Lenina; współorganizator pierwszego MKZ w Białymstoku; wspierał materialnie i uczestniczył w odsłonięciu pomników poległych w 1970 stoczniowców w Gdańsku i Gdyni. XII 1980 – II 1981 uczestnik strajku ustrzycko-rzeszowskiego, członek KS, w III 1981 uczestnik strajku w Bydgoszczy. W XII 1980 uczestnik I Ogólnopolskiego Zjazdu NSZZ Rolników Solidarność Wiejska w gmachu Politechniki Warszawskiej, w III 1981 Zjazdu Zjednoczeniowego związków zawodowych rolników w Poznaniu, członek Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ RI „S”, organizator struktur i w V 1981 Walnego Zjazdu ZZ „S” RI woj. białostockiego w Łapach, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego „S” RI w Białymstoku; współorganizator 18 X 1981 I Wojewódzkiego Zjazdu „S” RI, przewodniczący Prezydium Zarządu Wojewódzkiego. Wspomagał protesty rolnicze w Dubiczach Cerkiewnych (VII 1981), Zawykach (IX 1981) i Wyszkach (10-11 XII 1981); inicjator bojkotów skupu płodów rolnych oraz spłat podatku rolnego.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Białymstoku, 24 XII 1981 zwolniony ze względu na stan zdrowia. Po wyjściu główny animator działalności opozycyjnej rolników w woj. białostockim, organizator pomocy materialnej dla rodzin internowanych, kolporter wydawnictw podziemnych, tzw. cegiełek na działalność podziemną; rozwieszał transparenty nad torami kolejowymi linii Białystok-Warszawa, na stadionie i nad główną ulicą w Uhowie, uczestnik akcji ulotkowych i malowania na murach. Od VII 1982 współtwórca pisma podziemnego „Goniec Wojenny”. 13 VIII 1982 zatrzymany podczas akcji spacerowej w Białymstoku, zwolniony po 24 godz. 4 IX 1982 organizator i uczestnik wyjazdu rolników na I ogólnopolskie dożynki na Jasnej Górze, delegacja z jego udziałem niosła jedyny wieniec i transparent „S”. 10 IX 1982 ponownie internowany w Ośr. Odosobnienia w Mielęcinie k. Włocławka, 18 XI 1982 zwolniony ze względu na stan zdrowia po interwencji MCK. 22-25 II 1983 uczestnik ogólnopolskich zamkniętych rekolekcji dla rolników w klasztorze ss. Karmelitanek w Czernej k. Krakowa. Od 1983 członek Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników, pełnomocnik na woj. białostockie, łomżyńskie i suwalskie. 31 VIII 1983 zatrzymany w Białymstoku pod zarzutem zorganizowania demonstracji oraz działalności związkowej, 31 I 1984 sprawę umorzono na mocy amnestii. Działacz Duszpasterstwa Rolników, uczestnik spotkań krajowych Duszpasterstwa w Niepokalanowie i Magdalence (1984, 1985). Współorganizator pielgrzymek na Msze za Ojczyznę. W 1985 uczestnik głodówki rotacyjnej w Krakowie-Bieżanowie; organizator bojkotu wyborów do Sejmu PRL: autor kilkudziesięciu matryc, stempli, pieczęci i drukarz tysięcy sztuk ulotek antywyborczych. 12 X 1985 aresztowany, przetrzymywany w AŚ w Białymstoku i AŚ Warszawa-Mokotów, 11 II 1986 oskarżony przez Prokuraturę Rejonową w Białymstoku o wykonywanie i kolportaż ulotek, 11 IV 1986 zwolniony ze względu na stan zdrowia, hospitalizowany; 21 IV 1986 Sąd Wojewódzki w Białymstoku uchylił decyzję o zwolnieniu z aresztu, wydano nakaz ponownego aresztowania, do którego nie doszło ze względu na stan zdrowia oraz dzięki pomocy ordynatora kliniki kardiologicznej Akademii Medycznej w Białymstoku prof. Andrzeja Kalicińskiego, postępowanie umorzono na mocy amnestii. 23 XI 1986 współtwórca Tymczasowej Krajowej Rady Rolników „S”. 13 III 1988 inicjator powołania tajnej Rady Rolników „S” Ziemi Białostockiej. W V 1988 organizator pomocy materialnej dla strajkujących hutników w Nowej Hucie. W II 1989 zwołał pierwszy po 13 XII 1981 Zjazd Delegatów Regionu Białystok NSZZ RI „S”; koordynator protestu mlecznego w Łapach i Regionie.

W 1989 uczestnik obrad Okrągłego Stołu; członek KO przy Przewodniczącym „S” Lechu Wałęsie i KO „S” Ziemi Białostockiej. 1989-1991 poseł RP, członek Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, członek OKP, zawiesił członkostwo w OKP w proteście przeciwko poparciu przez grupę parlamentarzystów OKP kandydatury gen. Wojciecha Jaruzelskiego na urząd Prezydenta PRL; autor projektów uchwał „O bezprawności stanu wojennego” i „O uznanie UB, Informacji Wojskowej, SB za organizacje przestępcze i zbrodnicze, splamione krwią męczeńską Narodu Polskiego”; wystąpił o rehabilitację rtm. Witolda Pileckiego. 1995-1997 w ROP.

Zmarł dnia 9 września w wieku 85 lat. 

Źródło: Encyklopedia Solidarności

Fot. NSZZ "Solidarność"